EDUKACJA O CUKRZYCY typu 2

Na drastyczny wzrost liczby chorych na cukrzycę wpływają: niezdrowy tryb życia (niezdrowa dieta, brak ruchu), otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz niska świadomość społeczna choroby (HTA Consulting, 2015).

            W połowie przypadków cukrzyca przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, co powoduje, że przez wiele lat może rozwijać się skrycie. Z tego powodu często jest zbyt późno rozpoznawana i nieleczona, bądź leczona nieskutecznie. Jedna na dwie osoby ze świeżo wykrytą cukrzycą typu 2 ma już oznaki późnych powikłań. Skracają one czas życia pacjenta o 4-6 lat, powodują również trzykrotny wzrost ryzyka zawału serca i udaru mózgu (Gajewski P. red., Interna Szczeklika, 2016). Każdego roku cukrzyca typu 2 rozwija się u 1 na 10 osób ze stanem przedcukrzycowym (Raport Polska w stanie przedcukrzycowym, 2016). Dlatego kluczowe znaczenie w walce z chorobą ma czynne rozpoznawanie stanów przedcukrzycowych i wdrażanie postępowania behawioralnego o udowodnionej skuteczności w zapobieganiu lub opóźnianiu jej rozwoju (Gajewski P. red., Interna Szczeklika, 2016), natomiast u osób z już stwierdzoną chorobą, zmniejszenie ilości późnych powikłań, które są przyczyną niepełnosprawności lub przedwczesnych zgonów. (Boratyn-Dubiel L., Chmiel Z., 2010).

            Opóźnienie rozwoju cukrzycy typu 2 i jej następstw przekłada się również na stan psychiczny pacjentów oraz ich ocenę jakości życia. Ponad 56% osób chorych na cukrzycę przeżywa silny stres emocjonalny w związku z chorobą, a u 19% najprawdopodobniej występuje depresja. Samoocena jakości życia osób z cukrzycą jest gorsza niż w populacji zdrowej, przy czym najniższą samoocenę swojego stanu zdrowia deklarują osoby stosujące insulinoterapię (Raport Cukrzyca – ukryta pandemia, 2014).

            Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, osoby po 45 roku życia powinny przynajmniej raz w ciągu trzech lat kontrolować poziom cukru.  W grupach ryzyka badania należy wykonać co roku niezależnie od wieku. Tymczasem jak wynika z ogólnopolskiego badania przeprowadzonego w 2010 roku przez Koalicję na rzecz Walki z Cukrzycą i TNS OBOP, 20% Polaków nigdy nie miało wykonanego badania stężenia cukru we krwi, a tylko 26% badanych deklaruje, że wykonuje to badanie corocznie (Koalicja na rzecz walki z cukrzycą, 2010).

            Główne zalecenia dla osób z wysokim ryzykiem zachorowania na cukrzycę, a także pacjentów ze stanem przedcukrzycowym lub nowo zdiagnozowaną chorobą dotyczą właściwej diety oraz wysiłku fizycznego. Wykazano bowiem, że regularna aktywność fizyczna i zmniejszenie masy ciała u osób z nieprawidłową tolerancją glukozy redukują ryzyko rozwoju cukrzycy o 60% (Kozek i wsp., 2007). Już zmniejszenie wagi o co najmniej 5% w porównaniu z masą wyjściową przynosi wymierną poprawę kontroli glikemii (PTD, 2017). Według Światowej Organizacji Zdrowia, co najmniej 20% przypadków cukrzycy typu 2 można uniknąć (WHO, 2016). W raporcie Polskiej Federacji Edukacji w Diabetologii (PFED) pn. „Edukacja w cukrzycy. Brakujące ogniwo do osiągnięcia sukcesu” czytamy: „cukrzycę od innych chorób przewlekłych odróżnia to, że pacjent może wpływać na jej przebieg poprzez własne działania wchodzące w zakres samoopieki i samokontroli. Skutecznej samoopieki i samokontroli (czyli radzenia sobie z chorobą i jej akceptacji) pacjent musi się nauczyć”.

            Edukacja terapeutyczna pomaga pacjentowi wdrożyć zmiany w stylu życia, które przekładają się na lepsze wyrównanie glikemii i uniknięcie ciężkich powikłań, pozwala oswoić się ze schorzeniem, zwiększyć odporność na stres oraz przygotowuje do współpracy w procesie leczenia, pielęgnacji i samoopieki. Jest ona szczególnie ważna już w momencie rozpoznania choroby, kiedy pacjent najczęściej jeszcze nie odczuwa jej objawów, a tym samym może nie być przekonany o celowości ścisłego przestrzegania zaleceń lekarskich m.in. dotyczących terapeutycznego stylu życia (HTA Consulting, 2015).

Zapraszamy do naszych przychodni.